Psihijatrija je grana medicine koja se bavi proučavanjem, dijagnostikovanjem, lečenjem i prevencijom mentalnih poremećaja i problema sa mentalnim zdravljem.
Najčešći problemi sa kojima se savremeni čovek susreće su: anksioznost (preterana zabrinutost), depresija (osjećaj tuge i bespomoćnosti), šizofrenija (ozbiljan poremećaj uma), bipolarni poremećaj (promene raspoloženja), poremećaji ishrane (kao anoreksija i bulimija), problemi sa zavisnostima i poremećaji ličnosti (neobični obrasci ponašanja).
- VRSTE PSIHIČKIH POREMEĆAJA
- MANFESTACIJA SIMPTOMA ANKSIOZNOSTI I DEPRESIJE
- DIJAGNOSTIČKI PROCES U PSIHIJATRIJI
- METODE LEČENJA U PSIHIJATRIJI
- RAZLIKE IZMEĐU PSIHIJATRA I PSIHOLOGA
- TRAJANJE TERAPIJE I PROGNOZA
- ANKSIOZNOST
- DEPRESIJA
- ŠIZOFRENIJA
- BIPOLARNI POREMEĆAJ
- POREMEĆAJI ISHRANE
- PROBLEMI SA ZAVISNOSTIMA I POREMEĆAJI LIČNOSTI
- CENE PSIHIJATRIJSKIH USLUGA
Vrste psihičkih poremećaja
Mnogo je pacijenata sa različitim simptomima, a spektar tegoba je vrlo širok. Postoji mnogo različitih stanja koja se prepoznaju kao mentalne bolesti.
Najčešće se sreću anksiozni poremećaji, poremećaji raspoloženja, poremećaji povezani sa stresom, psihotični poremećaji poput šizofrenije i sumanutih poremećaja, poremećaji ishrane, poremećaji ličnosti, poremećaji kontrole impulsa i zavisnosti.
Tu su i bipolarni afektivni poremećaji, periodi smenjivanja maničnih i depresivnih epizoda, ali i hronični organski psihosindromi, kao što je demencija.
Anksiozna stanja su među najčešćim problemima i često ostaju neprepoznata, zbog čega pacijenti često obave veliki broj nepotrebnih somatskih pregleda pre nego što budu upućeni psihijatru na pregled.
Manifestacija simptoma anksioznosti i depresije
Anksioznost se definiše kao nedefinisan strah ili strepnja. Strah se vezuje za prisustvo realne pretnje, dok se anksioznost odnosi na anticipaciju pretnje, odnosno “osećaj da će se nešto loše desiti”.
Klinička slika anksioznosti obuhvata:
PSIHIČKE ZNAKE – uplašenost, otežana koncentracija, napetost, nesanica.
BIHEVIORALNE ZNAKE – razdražljivost, nervoza, inhibovano ili agresivno ponašanje.
TELESNE ZNAKE – drhtanje, bolovi u ledjima, glavobolja, mišićna napetost, kratak dah, hiperaktivnost VNS-a (vegetativnog nervnog sistema) tahikardija, ubrzano disanje, znojenje, gađenje, povraćanje, dijareja, učestalo mokrenje.
Klinička slika depresijevobuhvata:
Depresija je poremećaj raspoloženja, karakteriše je depresivno raspoloženje, gubitak interesovanja i zadovoljstva, smanjena energija, osećanje krivice i bezvrednosti, nisko samopoštovanje, poremećaj sna (nesanica ili preterano spavanje), poremećaj apetita (češće snižen ali može biti i pojačan), smetnje koncentracije, suicidalne misli, gubitak libida.
Ovo stanje se razlikuje od tuge koja se javlja kao normalna reakcija na nepovoljne životne događaje. Osnovno obeležje depresije je intenzitet i trajanje simptoma.
Sve veći broj anksioznih i depresivnih stanja zapaža se kod mlađih osoba, posebno oko 20 godina, u periodu adolescencije.
Ovi poremećaji mogu biti povezani sa osobinama ličnosti, okolnostima u kojima je osoba odrasla, uticajem porodice, ali i sa savremenim načinom života, uključujući pritisak društvenih mreža i ubrzani tempo života.
Dijagnostički proces u psihijatriji
Postavljanje dijagnoze psihičkog poremećaja podrazumeva individualni pristup svakom pacijentu. Dijagnostički postupak sprovodi psihijatar, često u saradnji sa psihologom.
Dijagnostički proces započinje intervjuom, to jest razgovorom između pacijenta i psihijatra. Najvažnije je uspostaviti odnos poverenja između klijenta i terapeuta.
Ovo je ključno kako bi pacijent mogao da se osloni na terapeuta, da oseti prihvaćenost i razumevanje, te da prepozna da je terapeut istinski zainteresovan za njegove probleme i da ume da ga sasluša.
Čak i kada pacijent u početku ističe somatske smetnje, kroz razgovor o raspoloženju i drugim simptomima, koji mogu ukazivati na depresivni poremećaj, terapeut može doći do prave dijagnoze.
Sagledavanje pacijentovog stanja počinje od trenutka rođenja, pa kroz detinjstvo, sve do sadašnjeg trenutka.
Razmatraju se odnosi unutar porodice, način odrastanja, iskustva iz perioda školovanja i drugi relevantni faktori. Za postavljanje dijagnoze koriste se i psihodijagnostički testovi koje obavlja i interpretira edukovani psiholog.
Metode lečenja u psihijatriji
Postoje dva glavna pristupa lečenju u psihijatriji: medikamentna terapija i psihoterapija, što zavisi od uzroka, trajanja i težine simptoma. Psihijatar nakon procene simptoma kroz razgovor i ličnu opservaciju uključuje medikamente uz odgovarajući vid psihoterapije.
U slučaju dugotrajnog ili intenzivnog depresivnog poremećaja, naročito ako postoje suicidalna razmišljanja, obavezno je započeti sa medikamentima u hospitalnim uslovima.
Razlike između psihologa i psihijatra
Glavna razlika između psihologa i psihijatara je u tome što psihijatri, za razliku od psihologa, mogu prepisivati lekove.
Psihijatri koriste kombinaciju psihoterapije i medikamentne terapije u svom radu.
U psihijatriji postoje različite grupe lekova.
Za lečenje anksioznih i depresivnih stanja koriste se antidepresivi, uz privremenu podršku sedativa ili anksiolitika.
Kod psihotičnih stanja se primenjuju antipsihotici.
Trajanje terapije i prognoza
Trajanje terapije zavisi od vrste i intenziteta poremećaja.
Kod psihotičnih poremećaja, terapija obično traje oko 2 godine u slučaju akutne faze ili prve epizode bolesti.
Ako se psihotične epizode ponavljaju nakon dve godine, terapija se produžava na 5 godina. Međutim, praksa pokazuje da je doživotna terapija često najbolja opcija.
Anksioznost
Manifestuje se kao stanje konstantne strepnje i zabrinutosti, izraženo na kognitivnom, emotivnom i ponašajnom planu.
Fizički simptomi uključuju znojenje, drhtanje ruku, ubrzan srčani rad, omaglicu, preznojavanje, nadimanje stomaka i prolive.
Depresija
Odlikuje se patološkom tugom, različitom od obične tuge uzrokovane stresom ili reakcijom na određene događaje.
Simptomi uključuju bezvoljnost, anhedoniju (nemogućnost uživanja u ranije prijatnim aktivnostima), nesanicu, promene apetita i seksualnog funkcionisanja, ideje bezvrednosti, krivice i samooptuživanja.
Kako se leči depresija?
Lečenje depresije može uključivati različite pristupe i terapijske metode. Međutim, važno je napomenuti da depresija može varirati u težini i da svako iskustvo depresije može biti jedinstveno. Ovo su neki od glavnih pristupa lečenju depresije:
- Terapija razgovorom (Psihoterapija)
- Farmakoterapija
- Vežbanje
- Promene u ishrani
- Terapeutska zajednica (grupe za podršku)
Šizofrenija
Šizofrenija je hronična duševna bolest sa psihotičnim simptomima, što uključuje gubitak veze sa realnošću, halucinacije i sumanute ideje. Bolest može imati pozitivne i negativne simptome.
Šizofrenija se smatra jednim od najtežih poremećaja, jer zahteva doživotno uzimanje lekova i redovne kontrole kod psihijatra.
Bez adekvatnog lečenja i praćenja, povratak ili pogoršanje bolesti je neizbežno, a svaka nova epizoda dovodi do težih oblika bolesti sa oštećenjem funkcionalnosti ličnosti kako kognitivno, emocionalno tako i u društvenom okruženju.
Bipolarni poremećaj
Uključuje dve faze – maničnu i depresivnu.
Tokom manične faze koriste se stabilizatori raspoloženja i antipsihotici, dok se u depresivnoj fazi primenjuju antidepresivi uz stabilizatore.
Uglavnom, ljudi koji pate od anksioznosti su dovoljno kritični i svesni svog stanja te sami traže pomoć.
Nasuprot tome, osobe sa psihotičnim bolestima često ne prepoznaju da su bolesne i retko same traže pomoć, te se obično obraćaju lekaru pod uticajem porodice ili prijatelja.
Poremećaji ishrane
Poremećaji ishrane su mentalni poremećaji koji uključuju neobične obrasce u ishrani i osećajima prema hrani. Najpoznatiji poremećaji uključuju anoreksiju nervozu (odbijanje hrane) i bulimiju nervozu (prejedanje i povraćanje). Ovi poremećaji često dovode do ozbiljnih fizičkih i mentalnih problema i zahtevaju tretman koji obuhvata terapiju i medicinsku podršku.
Problemi sa zavisnostima i poremećaji ličnosti
Problemi sa zavisnostima uključuju zloupotrebu supstanci ili ponašanja (npr. alkohol, droge, kockanje) i često vode do ozbiljnih posledica za zdravlje i funkcionalnost pojedinca.
Broj zavisnika od kockanja u Srbiji u poslednjih10 godina podigao se sa 30.000 na 300.000 zavisnika.
Poremećaji ličnosti su mentalni poremećaji koji se karakterišu neobičnim i stabilnim obrascima ponašanja, misli i emocija, što može otežati međuljudske odnose i svakodnevni život. Oba ova stanja zahtevaju tretman i podršku od strane stručnjaka za mentalno zdravlje.
Vaše mentalno zdravlje je važno! Ne oklevajte – zakazivanje pregleda kod psihijatra Doc. dr Dušana Lazarevića može biti prvi korak ka izlečenju i boljem kvalitetu života. Zakažite pregled danas i krenite putem ka boljem mentalnom zdravlju!
Psihijatrija nije bauk!
Cene psihijatrijskih usluga
Molimo vas da proverite cene usluga na stranici Cenovnik zbog mogućih izmena ili neslaganja usled ažuriranja cena. Hvala!
Pogledajte sve cene psihijatrijskih usluga OVDE
